اماس یک بیماری اتوایمیون است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلولهای عصبی حمله میکند. این حملات باعث آسیب به محلولی میشوند که عصبونها را پوشش میدهد (میلین)، که به تدریج باعث اختلال در انتقال اطلاعات عصبی میشود.
علت ابتلا به ام اس
علت دقیق ابتلا به مولتیپل اسکلروز (MS) هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما به عنوان یک بیماری اتوایمیون، نقش سیستم ایمنی بدن در ایجاد این بیماری بسیار حائز اهمیت است. تا به امروز، تحقیقات نشان دادهاند که چندین عامل و ژنتیک و محیطی ممکن است در ابتلا به اماس نقش داشته باشند:
- عوامل ژنتیک: وجود یک عضو خانواده با MS افزایش احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش میدهد. افرادی که خویشاوندان اولیهشان ابتلا به MS داشتهاند، با احتمال بیشتری با این بیماری مواجه میشوند.
- عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند عفونتها، عوامل خوراکی، تغییرات آب و هوا، استرس، و عوامل دیگر ممکن است در راه ایجاد MS نقش داشته باشند. این عوامل ممکن است باعث ایجاد تغییرات در سیستم ایمنی بدن شوند که به حملات اتوایمونی منجر شود.
- عوامل عفونی: برخی از عفونتها ویروسها و باکتریها ممکن است نقشی در ایجاد MS داشته باشند. به طور خاص، ویروس اپشتین-بار (Epstein-Barr) که با بیماری نوعی نسبت دارد، به عنوان یکی از عوامل احتمالی بررسی شده است.
- تعامل چند عامل: به نظر میرسد که ابتلا به MS نتیجه تعامل چندین عامل ژنتیکی و محیطی با یکدیگر است.
علائم ام اس
علائم مولتیپل اسکلروز (MS) ممکن است متنوع باشند و به طور کلی به دو نوع تقسیم میشوند: علائم اولیه و علائم پیشرفته. همچنین، علائم MS ممکن است در هر فرد متفاوت باشند و به شدت آنها متغیر باشد. در زیر به برخی از علائم شایع MS اشاره شده است:
1. علائم اولیه:
- اختلالات دیداری:
- اختلال در دید دوقلویی (دید مبهم): فرد ممکن است دوبینی یا تاری دید داشته باشد.
- اختلال در دید محدودیت زمینه دید: نواحی از دید که قادر به دیدن نیستند.
- اختلالات حرکتی:
- ضعف عضلات: خستگی و ضعف عضلات ممکن است اتفاق بیفتد.
- لرزش عضلانی: لرزشهای خفیف یا شدید در عضلات.
- مشکلات تعادل و هماهنگی حرکتی: افتراق ناپذیر از تعادل، مشکلات در راه رفتن.
- کاهش حس در انگشتان و اندامها: کاهش حس در دستها و پاها.
- علائم تیغه نوری: حساسیت به تغییرات نوری که باعث تیره دیدن، درخشش یا درخشاندن میشود.
2. علائم پیشرفته:
- اختلالات حرکتی شدیدتر: ناتوانی در حرکت، ناتوانی در راه رفتن.
- علائم تعدیل شده:
- مشکلات گفتاری: ممکن است گفتار فلجی، لکنت، یا مشکلات دیگر در گفتار ایجاد شود.
- ضعف عضلات بیشتر: عضلات ممکن است به شدت ضعیف شوند و ناتوانی حرکتی بیشتری ایجاد شود.
- مشکلات حافظه و تمرکز: ممکن است دچار مشکلات حافظه، تمرکز، و فهم شوید.
- مشکلات در صحبت: ناتوانی در تولید یا درک کلمات و جملات.
- اختلالات تحکیم ادراری و مدفوعی: ممکن است مشکلاتی در کنترل ادرار و مدفوع پیش آید.
سبک زندگی مناسب برای ام اس
سبک زندگی مناسب میتواند در مدیریت علائم مولتیپل اسکلروز (MS) مؤثر باشد. این شامل فعالیتهای فیزیکی، مدیریت استرس، تغذیه سالم، و مراقبت از سلامت عمومی است. در زیر، نکاتی برای سبک زندگی مناسب برای افراد با MS آورده شده است:
- تمرین فیزیکی:
- تعداد روزهای هفته: تمرینات منظم و معتدل برای حفظ قدرت عضلات و افزایش انعطاف پذیری مفید است. تعداد روزهای هفته متغیر است اما معمولاً سه تا پنج روز در هفته تمرین مناسب است.
- تعیین میزان و نوع تمرین: با مشورت پزشک یا فیزیوتراپیست، تمرینات مناسبی که شامل کارهای هوازی، انجام تمرینات مقاومتی، و تمرینات تعادل میشوند را انتخاب کنید.
- مدیریت استرس:
- تکنیکهای آرامش: از تکنیکهای آرامشی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن، یوگا، یا تمرینات ریلکساسیون بهره ببرید.
- تعیین اولویتها: برنامهریزی هوشمندانه و تعیین اولویتها برای کاهش فشارهای روزمره.
- تغذیه سالم:
- رژیم غذایی متنوع و سالم: مصرف مواد غذایی غنی از مواد مغذی مانند میوهها، سبزیجات، دانههای کامل، ماهیهای چرب (مانند ماهیهای سردآبی)، و مواد غذایی با فیبر بالا.
- مصرف آب: مطمئن شوید که به اندازه کافی آب مینوشید تا از مشکلات مربوط به تشنگی و اختلالات گوارشی جلوگیری کنید.
- استراحت:
- تعداد ساعت خواب: توجه به تعداد کافی ساعات خواب بهبود عملکرد روانی و جسمی را تسهیل میکند.
- استفاده از وسایل کمکی: استفاده از وسایل کمکی مانند کرسی چرخشی یا پشتیبانهای همراه میتواند در تسهیل حرکت و کاهش خستگی کمک کند.
- مراقبت از سلامت عمومی:
- پیگیری نظام ایمنی: مراجعه به پزشک به منظور نظارت بر وضعیت نظام ایمنی و تعیین درمانهای مناسب.
- پیشگیری از عفونتها: حفظ بهداشت شخصی و جلوگیری از عفونتها بازیابی سریعتر از حملات MS را ممکن میسازد.
راه های درمان ام اس با گیاهان دارویی
تا کنون، هیچ گونه درمان گیاهی یا تقویتکننده گیاهی که به طور مستقیم بتواند مولتیپل اسکلروز (MS) را درمان کند، به صورت علمی تایید نشده است. این بیماری یک بیماری مزمن و پیچیده است و نیاز به مدیریت توسط تیم پزشکی متخصص دارد. با این حال، برخی گیاهان دارویی و تغذیههای گیاهی ممکن است در کنار درمانهای اصلی MS به عنوان تکمیل کننده مورد استفاده قرار گیرند. در اینجا چند گیاه دارویی که برخی افراد گزارش کردهاند ممکن است به کنترل علائم MS کمک کنند ذکر شدهاند:
- زردچوبه (Curcumin): دارای خواص ضد التهابی و آنتیاکسیدانی است. برخی تحقیقات نشان دادهاند که مصرف زردچوبه ممکن است به کاهش التهاب و محافظت از سلولها در مواجهه با استرس اکسیداتیو کمک کند.
- ساقهی گوتو کولا (Gotu Kola): برخی اعتقاد دارند که مصرف گوتو کولا ممکن است به بهبود تمرکز و انرژی در افراد با MS کمک کند.
- زغالسنگ (Charcoal): برخی افراد اعتقاد دارند که مصرف زغالسنگ ممکن است به تسکین علائم خستگی و سیستم گوارشی کمک کند.
- پریولا (Borage): برخی تحقیقات نشان دادهاند که مصرف روغن پریولا (که از گیاه بوراژ استخراج میشود) ممکن است به بهبود علائم MS کمک کند، اما نیاز به تحقیقات بیشتر وجود دارد.
رژیم غذایی مناسب برای ام اس
رژیم غذایی برای افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروز (MS) باید شامل تغذیههایی باشد که به سلامتی عمومی و کاهش التهابها کمک کند. مطالعات نشان دادهاند که برخی تغذیههای خاص ممکن است در کنترل علائم MS مفید باشند. با این حال، همواره مهمترین نکته این است که قبل از اعمال هرگونه تغییر در رژیم غذایی، باید با پزشک خود مشاوره کنید. در زیر چند نکته در مورد رژیم غذایی برای MS آورده شده است:
- رژیم غذایی ضد-التهابی: مصرف غذاهای ضد-التهابی مانند ماهیهای چرب (مثل سردابیها)، میوهها و سبزیجات فیبردار، اجزای کامل دانه، گردو، و روغنهای نیمه مایع (مثل روغن زیتون) میتواند در کاهش التهابها کمک کند.
- ویتامین D: ویتامین D ممکن است در بهبود سلامت عصبی و کاهش شدت علائم MS مؤثر باشد. میتوانید از منابع طبیعی مانند ماهیهای چرب، تخممرغ، شیر و محصولات لبنی، و گردو استفاده کنید. همچنین، تقاضای ویتامین D بر اساس مشورت پزشک تنظیم شود.
- اُمگا-3: اُمگا-3 چربیهای اسید چرب اسیدهای چندگانه ناخنک و افزایش سلامتی عصبی را تقویت میکنند. منابع اُمگا-3 شامل ماهیهای چرب (مانند ماهیهای سردآبی)، گردو، و روغنهای اُمگا-3 هستند.
- محدودیت مصرف چربی اشباع شده: محدودیت مصرف چربی اشباع شده و افزایش مصرف چربیهای ناشباع شده میتواند در مدیریت التهابها مفید باشد. این معمولاً به ازای تقلیل از مصرف گوشت قرمز، لبنیات با چربی بالا، و مواد غذایی پر از چربی اشباع شده صدق میکند.
- مصرف آهن: برخی افراد با MS ممکن است به مشکلاتی مانند کمبود آهن دچار شوند. در صورت نیاز، میتوانید از منابع غذایی غنی از آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، حبوبات، و مواد غذایی غنی از آهن بهره ببرید.
عوارض درمان ام اس با طب سنتی
تاکنون، داروهای طب سنتی برای درمان مولتیپل اسکلروز (MS) بهطور کلی توسط جامعه علمی پذیرفته نشدهاند. درمانهای اصلی برای MS اغلب شامل داروهای ایمونومودولاتور (کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن) مانند بتافرونها، فینگولیمودها، و داروهای مهارکننده تعداد تخمکگذاری (S1P مودولاتورها) میشوند.
از آنجا که داروهای طب سنتی برای MS بهطور علمی تایید نشدهاند، برخی افراد ممکن است به دنبال راهکارهای جایگزین یا تکمیلی برای کنترل علائم خود باشند. اما باید توجه داشت که استفاده از داروهای طب سنتی یا تغذیههای گیاهی نیاز به مشورت با پزشک دارد، زیرا ممکن است تداخل با درمانهای اصلی MS ایجاد شود یا به جایگزینی درمانهای موثر شود.
در زیر چند نکته در مورد برخی از عوارض ممکن استفاده از داروهای طب سنتی یا تغذیههای گیاهی برای MS آورده شده است:
- تداخل با داروهای اصلی: برخی از گیاهان دارویی و تغذیههای گیاهی ممکن است با داروهای اصلی MS تداخل داشته باشند و عوارض جانبی غیرمطلوب ایجاد کنند.
- تأثیرات جانبی ممکن: هر گونه تغییر در رژیم غذایی یا مصرف گیاهان دارویی ممکن است تأثیرات جانبی داشته باشد. بهطور خاص، برخی از گیاهان ممکن است باعث افزایش خونریزی یا تأثیرات دیگر در سیستم گوارشی شوند.
- تأثیرات آلرژیک: افراد ممکن است به برخی از گیاهان دارویی و تغذیههای گیاهی آلرژی داشته باشند که میتواند تأثیرات آلرژیک ناخواسته ایجاد کند.
- تأثیرات در بلندمدت: اطلاعات در مورد تأثیرات بلندمدت مصرف طولانیمدت گیاهان دارویی بر سلامت MS محدود است و ممکن است تغییرات غیرمنتظره در طولانیمدت داشته باشد.