اوربایت یا Overbite به معنای ناهنجاری در ترتیب و قرارگیری دندان‌ها و فک‌ها در دهان است. در وضعیت طبیعی، دندان‌های فک بالا و پایین با یکدیگر در تماس هستند و به طور معمول در این وضعیت، دندان‌های فک بالا یک مقداری از دندان‌های فک پایین بیشتر قرار دارند. اما در مواردی که این اختلاف بیش از حد معمول شود و دندان‌های فک بالا به طور زیادی دندان‌های فک پایین را پوشش دهند، به این وضعیت اوربایت می‌گویند.
انواع اوربایت
انواع اوربایت می‌توانند بر اساس شدت، علل و نوع تغییرات دندانی تقسیم‌بندی شوند. در ادامه به برخی از انواع اوربایت و توضیحات در مورد هر یک اشاره خواهم کرد:
- اوربایت افقی:
در این نوع اوربایت، دندان‌های فک بالا به طور غیرطبیعی به جلوی دندان‌های فک پایین پوشش می‌دهند. این می‌تواند نتیجه از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی باشد. در اوربایت افقی، ممکن است مشکلاتی در جویدن، گفتار و بهداشت دهانی ایجاد شود. - اوربایت عمودی:
در این نوع، فاصله بین دندان‌های فک بالا و پایین به طور غیرطبیعی زیاد است و دندان‌های فک بالا به شدت بر دندان‌های فک پایین پوشش می‌دهند. این ممکن است منجر به مشکلات جویدن، گفتاری و بهداشت دهانی شود. - اوربایت عمقی:
در اوربایت عمقی، دندان‌های فک بالا به طور زیادی بر دندان‌های فک پایین پوشش می‌دهند و این باعث می‌شود دندان‌های فک پایین به ناحیه لثه دندان‌های فک بالا برخورد کنند. این مشکل می‌تواند باعث خراشیدگی دندان‌ها و لثه‌ها شود و به طور کلی بهداشت دهانی را تحت تاثیر قرار دهد. - اوربایت معکوس:
در اوربایت معکوس، فاصله بین دندان‌های فک بالا و پایین به طور نامعمول زیاد می‌شود و در نتیجه دندان‌ها در برخی نقاط با دندان‌های مقابل در تماس نیستند. این مشکل می‌تواند به گفتار و جویدن آسیب برساند و ممکن است به علت عادات شبانه از ساکشن دستیها یا جیب‌کردن انگشتان ایجاد شود.
پیشگیری از اوربایت
پیشگیری از اوربایت در برخی موارد از طریق عوامل ژنتیکی یا فاکتورهایی که خارج از کنترل فرد هستند ممکن نیست، اما در برخی موارد می‌توان با رعایت برخی عادات و مراقبت‌های دهانی از ایجاد اوربایت پیشگیری کرد. در ادامه توصیه‌هایی برای پیشگیری از اوربایت آورده شده است:
- مراقبت دهانی منظم:
- رعایت بهداشت دهانی منظم با شستشوی دندان‌ها حداقل دو بار در روز با مسواک و معجون دندان مناسب به جلوگیری از بیماری‌های لثه و ترسیم مناسب دندان‌ها کمک می‌کند.
- تغذیه مناسب:
- مصرف مواد غذایی سفت و سخت به مدت طولانی ممکن است باعث افزایش فشار بر دندان‌ها شود. تغذیه مناسب با مصرف میوه‌ها، سبزیجات، مواد غذایی نرم و سایر منابع غذایی غنی به ایجاد ترتیب در دندان‌ها کمک می‌کند.
- استفاده از محفاظ دهانی در ورزش‌های خطرناک:
- اگر در ورزش‌هایی مشارکت می‌کنید که ممکن است خطر از دست دادن دندان‌ها و افزایش اوربایت داشته باشد، استفاده از محفاظ دهانی مناسب را در نظر بگیرید.
- جلوگیری از عادات غیرعادی:
- عادت به جیب‌کردن انگشتان یا استفاده از اشیاء مثل قلم یا جسم‌های خارجی در دهان می‌تواند باعث تغییرات در ترتیب دندان‌ها و ایجاد اوربایت شود. ترک این عادت‌ها می‌تواند به جلوگیری از این مشکل کمک کند.
- مراجعه به دندانپزشک به طور منظم:
- با مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی‌ها و تمیزی‌های دوره‌ای، مشکلات دهانی را به موقع شناسایی کرده و در صورت نیاز اقدام به درمان کنید.
- درمان درمان‌های ارتودنسی به موقع:
- در صورتی که دندان‌ها در جایگاه نامناسبی قرار دارند و به اوربایت منجر شده است، بهتر است به موقع به دندانپزشک ارتودنسی مراجعه کرده و درمان‌های مناسب را آغاز کنید.
برای کسب اطلاعات در مورد کراس بایت دندان و راه های درمان آن کلیک کنید
علت بروز اوربایت
اوربایت ممکن است به عوامل مختلفی برگردد که ترکیبی از ژنتیک، عوامل محیطی و عادات رفتاری می‌توانند نقش مهمی در ایجاد آن داشته باشند. در زیر به برخی از اصلی‌ترین علل ایجاد اوربایت پرداخته‌ام:
- عوامل ژنتیکی: ژنتیک یکی از اصلی‌ترین عواملی است که در ترتیب و قرارگیری دندان‌ها و فک‌ها نقش دارد. اگر والدین یا فرزندان آنها اوربایت داشته باشند، احتمال ایجاد اوربایت در فرزندان نیز بالاتر می‌رود.
- عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند عادات خوردن، جویدن و شیوه مصرف غذاها نقش مهمی در ایجاد اوربایت ایفا می‌کنند. مصرف مواد نرم و کمی فیبر در مواد غذایی می‌تواند باعث کمبود استیمولاسیون مورد نیاز برای رشد صحیح دهان و فک‌ها شود.
- عوامل رفتاری: رفتارهای نادرست مثل استفاده نامتعادل از ساکشن دستیها، جیب‌کردن انگشتان، خودکشیدگی (خودآزاری) دهان با اشیاء نظیر قلم، قلاب یا بطن بندانا می‌تواند به شکل ناخواسته منجر به افراز دندانی شود.
- تعویض دیرهنگام دندان‌های شیری: در صورتی که تعویض دندان‌های شیری به دندان‌های دائمی به تاخیر بیفتد یا به نحو نامناسبی انجام شود، ممکن است دندان‌های دائمی به شکل ناهمگونی در دهان قرار گیرند و اوربایت ایجاد شود.
- اختلالات ساختمانی صورت و فک: مواردی مثل عدم هماهنگی بین رشد فک‌ها و استخوان‌های صورت، می‌تواند به ایجاد افراز دندانی منجر شود.
- عوامل پزشکی: برخی بیماری‌ها یا اختلالات پزشکی مانند سندرم‌های مختلف نیز می‌توانند اثرگذار بر رشد و توسعه صحیح دندان‌ها و فک‌ها داشته باشند.
علائم اوربایت
علائم اوربایت ممکن است در افراد مختلف با توجه به شدت و نوع آن متفاوت باشد. در ادامه، به برخی از علائم و نشانه‌های معمول اوربایت اشاره می‌کنم:
- دندان‌های فک بالا به طور زیادی پوشش دهنده دندان‌های فک پایین هستند: این یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های اوربایت است. دندان‌های فک بالا به طور غیرطبیعی به میزان بیشتری از دندان‌های فک پایین پوشش می‌دهند.
- دشواری در جویدن و گلو کردن: افراد با اوربایت ممکن است مشکلاتی در فرآیند جویدن و گلو کردن داشته باشند. این مشکلات می‌تواند ناشی از تماس نادرست دندان‌ها باشد که باعث محدودیت در حرکت دهان و فک‌ها می‌شود.
- مشکلات گفتاری: افراد ممکن است به دلیل تغییر در ترتیب دندان‌ها و قرارگیری نامناسب آنها دچار مشکلات در گفتار شوند. این مشکلات ممکن است شامل نواقص در تلفظ برخی حروف یا کلمات باشد.
- احتمال افزایش خطر آسیب به دندان‌ها و لثه‌ها: اوربایت ممکن است باعث نامتناسب شدن فشارهای بر روی دندان‌ها و لثه‌ها شود که منجر به فرسایش دندان‌ها، لثه‌ها و حتی ممکن است باعث آسیب به لثه‌ها شود.
- ظاهر ظاهری صورت: در برخی موارد، اوربایت ممکن است تغییراتی در ظاهر صورت ایجاد کند. به عنوان مثال، افراد با اوربایت شدید ممکن است چهره‌شان به نظر بیشتر عقربه‌ای یا جمجمه‌ای به نظر بیاید.
- مشکلات بهداشت دهان و دندان: نامناسب بودن ترتیب دندان‌ها ممکن است باعث مشکلات بهداشت دهانی مثل دشواری در تمیز کردن دندان‌ها با مسواک و نخ دندان شود که به دوران زمان می‌تواند به ترسیم و خوردن پلاک منجر شود.
- برای کسب اطلاعات در مورد سندرم مفصل گیجگاهی فکی و راه های درمان آن کلیک کنید
درمان اوربایت
1. درمان ارتودنسی
درمان اوربایت با ارتودنسی یکی از روش‌های معمول برای بهبود ترتیب دندان‌ها و فک‌ها و رفع اوربایت است. در این روش، با استفاده از براکت‌ها، وایرها و سایر ابزارهای ارتودنسی، دندان‌ها به ترتیبی مناسب تغییر می‌کنند و اوربایت بهبود می‌یابد. در ادامه، نحوه درمان اوربایت با ارتودنسی را به‌طور کامل توضیح می‌دهم:
- ارزیابی اولیه و تشخیص دقیق:
- درمان با ارتودنسی با یک ارزیابی دقیق از وضعیت دندان‌ها، فک‌ها، و اوربایت آغاز می‌شود. دندانپزشک ارتودنسیست از روش‌های مختلف ارزیابی مانند بررسی بالینی، عکسبرداری تصویری (مانند ایکس‌ریها و سی‌تی اسکن) و تهیه مدل‌های دندانی استفاده می‌کند تا نیازهای درمانی را شناسایی کند.
- طراحی برنامه درمانی:
- بر اساس اطلاعات حاصل از ارزیابی اولیه، دندانپزشک ارتودنسیست یک برنامه درمانی دقیق طراحی می‌کند. این برنامه شامل نوع و زمان استفاده از براکت‌ها، وایرها، و در بعضی موارد آپارات‌ها می‌شود.
- نصب براکت‌ها و وایرها:
- در مرحله‌ی بعد، براکت‌ها به دندان‌ها نصب می‌شوند. این براکت‌ها معمولاً به سطح دندان‌ها چسبانده می‌شوند و وایرها به آنها متصل می‌شوند. وایرها با تنظیم مرتب و متناسب به تدریج فشار روی دندان‌ها اعمال می‌کنند تا تغییرات ترتیب دندان‌ها را ایجاد کنند.
- تنظیم و تعدیل منظر وایرها:
- در طول مدت درمان، وایرها و براکت‌ها تعدادی بار تنظیم می‌شوند تا به تدریج دندان‌ها به ترتیب مطلوب تغییر کنند. این مراحل تنظیم معمولاً هر 4 تا 6 هفته یکبار انجام می‌شود.
- نتیجه‌گیری و نگه‌داری:
- پس از اتمام مراحل درمان ارتودنسی، نگه‌داری برای حفظ نتایج بسیار مهم است. به عنوان قسمتی از این مرحله، ممکن است دندانپزشک ارتودنسیست از نگه‌دارنده‌هایی مانند ویرهای نگه‌دارنده استفاده کند که به پایداری نتایج کمک می‌کنند.
2. درمان جراحی
جراحی اوربایت یک روش پیچیده‌تر برای درمان است که معمولاً در مواردی انجام می‌شود که اوربایت شدید به مشکلات ساختاری یا عدم هماهنگی بین فک‌ها و دندان‌ها منجر شده است. این جراحی توسط جراحان فک و صورت با همکاری دندانپزشک ارتودنسیست انجام می‌شود. در ادامه، جزئیات بیشتری در مورد جراحی اوربایت را ارائه داده‌ام:
- ارزیابی اولیه و برنامه‌ریزی:
- در ابتدا، ارزیابی دقیقی از وضعیت دندان‌ها، فک‌ها، و اوربایت انجام می‌شود. جراح و دندانپزشک ارتودنسیست برای تعیین برنامه‌ریزی مناسب برای جراحی و درمان اوربایت با هم همکاری می‌کنند.
- مطالعه تصاویر تخته فرمان (Panoramic X-rays و CT scans):
- مطالعه تصاویر تخته فرمان مانند CT scan ها به جراح و دندانپزشک ارتودنسیست اطلاعات دقیق‌تری از ساختارهای داخلی دهان، فک‌ها و دندان‌ها ارائه می‌دهد.
- طراحی و برنامه‌ریزی جراحی:
- بر اساس اطلاعات حاصل از ارزیابی و تصاویر تخته فرمان، یک برنامه جراحی دقیق تهیه می‌شود. این شامل تعیین ترتیب جراحی‌ها، نحوه جابه‌جایی فک‌ها و ترتیب دندان‌ها است.
- جراحی اصلی:
- در مرحله‌ی جراحی اصلی، جراح به طور دقیق تغییرات مورد نیاز را در فک‌ها ایجاد می‌کند. این ممکن است شامل جابه‌جایی، تغییر شکل و یا ترتیب دندان‌ها و فک‌ها باشد. اهداف جراحی به تنظیم بهینه ترتیب دندان‌ها، بهبود جویدن و گفتار، و رفع مشکلات ساختاری مرتبط با فک‌ها می‌پردازد.
- جراحی پساعمل:
- پس از جراحی اصلی، مراحل مراقبت و بهبود که به جراحی پساعمل معروف است، آغاز می‌شود. این شامل مراقبت‌های دارویی، تغییرات در تغذیه و رفتارهای روزانه و نگه‌دارنده‌ها (Retainers) است که به پایداری نتایج جراحی کمک می‌کنند.
تفاوت بین اوربایت و اورجت
“اوربایت” (Overbite) و “اورجت” (Overjet) دو مفهوم مهم در حوزه دندانپزشکی هستند که به ترتیب به افراز دندان‌ها و فک‌ها در ارتفاع و جلوی دهان اشاره دارند. این دو مفهوم اغلب به عنوان مشکلات ترتیب دندان‌ها و فک‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرند. در ادامه تفاوت‌های اصلی بین اوربایت و اورجت را توضیح می‌دهم:
- اوربایت:
- اوربایت به افراز دندان‌های فک بالا در مقایسه با دندان‌های فک پایین اشاره دارد. به عبارت دیگر، وقتی دهان بسته می‌شود، دندان‌های فک بالا به طور اضافی بیشتر از حد طبیعی بر دندان‌های فک پایین پوشیده می‌شوند. اوربایت معمولاً به صورت افزایشی از یک میزان طبیعی در فاصله بین دندان‌ها اتفاق می‌افتد.
- اورجت:
- اورجت به تمایز فاصله عمودی بین دندان‌های فک بالا و پایین و اندازه افقی بین دندان‌های این دو فک اشاره دارد. در واقع، اورجت نشان‌دهنده فاصله جلویی بین دندان‌های فک بالا و پایین است. اگر این فاصله بیش از حد طبیعی باشد، به عبارت دیگر دندان‌های فک بالا بیش از حد به جلوی دندان‌های فک پایین پروتز خواهند شد.
- خلاصه‌تر، اوربایت در مورد افراز دندان‌ها در ارتفاع و اورجت در مورد افراز دندان‌ها به سمت جلوی دهان است. این دو مفهوم مهم هر دو می‌توانند به مشکلات جویدن، گفتار و ظاهری دهان ارتباط داشته باشند و در برخی موارد نیاز به درمان دارند. بهتر است با دندانپزشک یا ارتودنسیست مشورت کنید تا مشکلات شما ارزیابی شده و راهکارهای درمانی مناسب برای ترتیب دندان‌ها و فک‌ها برای شما تعیین شود.